Terapia integracji sensorycznej (SI) od wielu lat stanowi istotny element wspierania rozwoju dzieci z trudnościami w przetwarzaniu bodźców sensorycznych. Jest to metoda, która pomaga osobom, zwłaszcza najmłodszym, lepiej organizować i interpretować wrażenia płynące z otoczenia i własnego ciała. Prawidłowo prowadzona terapia może znacząco wpłynąć na poprawę jakości codziennego funkcjonowania, zarówno w sferze emocjonalnej, jak i motorycznej.
Proces integracji sensorycznej dotyczy wszystkich ludzi, jednak nie u każdego przebiega on w sposób prawidłowy. Zaburzenia SI mogą przejawiać się między innymi trudnościami w koordynacji ruchowej, nadwrażliwością na bodźce, problemami w uczeniu się czy wycofaniem społecznym. Właściwie dobrana terapia ma na celu wspomaganie rozwoju układu nerwowego oraz poprawę funkcjonowania w środowisku domowym, szkolnym i społecznym.
Czym jest integracja sensoryczna?
Integracja sensoryczna to proces neurologiczny, w którym mózg organizuje informacje docierające z narządów zmysłów w taki sposób, aby możliwe było adekwatne reagowanie na otaczający świat. Mowa tu o bodźcach pochodzących z różnych źródeł – wzroku, słuchu, dotyku, propriocepcji (czucia głębokiego) czy układu przedsionkowego (równowaga i orientacja w przestrzeni).
Dzięki integracji sensorycznej możliwe jest płynne wykonywanie codziennych czynności, takich jak ubieranie się, pisanie, rysowanie, poruszanie się, a także skuteczna regulacja emocji i uwagi. U osób z zaburzeniami tego procesu mózg przetwarza bodźce w sposób nieadekwatny, co skutkuje trudnościami w zachowaniu, uczeniu się i relacjach społecznych.
Nieprawidłowości w integracji sensorycznej mogą występować samodzielnie lub towarzyszyć innym zaburzeniom, takim jak ADHD, autyzm, opóźnienie rozwoju mowy czy zaburzenia koordynacji ruchowej.
Jakie są objawy zaburzeń integracji sensorycznej?
Zaburzenia integracji sensorycznej nie mają jednej, uniwersalnej postaci. Objawy mogą być bardzo zróżnicowane i zależą od rodzaju oraz nasilenia trudności. Do najczęściej spotykanych sygnałów świadczących o problemach z przetwarzaniem bodźców należą:
-
nadwrażliwość lub niedowrażliwość na bodźce dotykowe, dźwiękowe, wzrokowe,
-
trudności z koncentracją i skupieniem uwagi,
-
kłopoty z koordynacją ruchową, równowagą i planowaniem ruchów,
-
niechęć do zabaw ruchowych lub przeciwnie – potrzeba ciągłego ruchu,
-
trudności w nauce, w tym w pisaniu, czytaniu i rysowaniu,
-
impulsywność, nadmierna płaczliwość, trudności w regulacji emocji,
-
unikanie kontaktu fizycznego lub zbyt intensywne poszukiwanie bodźców.
W przypadku zaobserwowania takich objawów zaleca się konsultację ze specjalistą, który przeprowadzi diagnozę i zaplanuje odpowiednią terapię.
Na czym polega terapia integracji sensorycznej?
Terapia SI jest procesem indywidualnie dostosowanym do potrzeb dziecka. Odbywa się w specjalnie przygotowanej sali wyposażonej w sprzęt stymulujący różne zmysły, m.in. huśtawki, piłki, platformy, materace, a także różnorodne przedmioty o różnych fakturach i kształtach.
Podczas zajęć terapeuta organizuje aktywności, które mają na celu dostarczanie bodźców w sposób kontrolowany i dostosowany do poziomu funkcjonowania dziecka. Ważnym elementem terapii jest to, aby ćwiczenia były dla dziecka atrakcyjne i przypominały formę zabawy. Dzięki temu angażuje się ono w zadania bez presji i stresu, co sprzyja lepszym efektom.
Celem terapii nie jest jedynie eliminacja pojedynczych objawów, ale ogólne wsparcie w rozwoju układu nerwowego, co prowadzi do poprawy funkcjonowania w codziennych sytuacjach. Proces ten może trwać od kilku miesięcy do kilku lat, w zależności od indywidualnych potrzeb i postępów dziecka.
Przebieg diagnozy i planowania terapii
Rozpoczęcie terapii poprzedzone jest szczegółową diagnozą przeprowadzaną przez wykwalifikowanego terapeutę integracji sensorycznej. Proces ten obejmuje:
-
szczegółowy wywiad z rodzicami,
-
obserwację swobodnej aktywności dziecka,
-
testy standaryzowane oceniające poziom integracji sensorycznej.
Na podstawie uzyskanych informacji terapeuta opracowuje indywidualny plan terapii, który jest dostosowany do mocnych stron i trudności dziecka. Plan zawiera cele terapeutyczne, proponowane metody pracy oraz zalecenia dla rodziców i opiekunów do stosowania w warunkach domowych.
Systematyczna współpraca terapeuty z rodziną dziecka i środowiskiem szkolnym zwiększa skuteczność terapii i przyczynia się do trwałych zmian w zakresie funkcjonowania sensorycznego.
Znaczenie terapii integracji sensorycznej w rozwoju dziecka
Prawidłowo prowadzona terapia SI może przynieść wymierne efekty w postaci:
-
poprawy zdolności motorycznych,
-
zwiększenia koncentracji i uwagi,
-
lepszej regulacji emocji,
-
rozwinięcia kompetencji społecznych,
-
poprawy wyników w nauce i większej samodzielności w życiu codziennym.
Korzyści płynące z terapii są długofalowe i w wielu przypadkach umożliwiają dzieciom lepsze funkcjonowanie w środowisku rówieśniczym, szkolnym i domowym. Terapia SI jest nie tylko formą wsparcia, ale również ważnym elementem profilaktyki w rozwoju dzieci, u których mogą pojawiać się trudności sensoryczne.
Artykuł powstał przy współpracy z https://centrumstamina.pl/
Powyższe informacje należy traktować jedynie jako informacyjno – edukacyjne. Treści te i porady w nich zawarte nie mogą zastąpić bezpośredniego kontaktu z lekarzem i nie powinny być uznawane za profesjonalną poradę.
